Wat foliumzuur te maken heeft met een uitstrijkje
Screenen op baarmoederhalskanker
Een vriendin van mij – laten we haar Charlie noemen – was 30 jaar geworden en, zoals dat gaat in Nederland, ze kreeg een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Ze werd dus uitgenodigd om een uitstrijkje te laten maken voor de screening op baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker ontstaat door langdurige besmetting met het humaan papillomavirus (HPV). Er wordt tegenwoordig eerst getest op HPV en wanneer dat aanwezig blijkt te zijn, wordt er gekeken naar afwijkende cellen die een voorbode kunnen zijn van kanker. Voor meer informatie verwijs ik je graag naar deze brochure waar je er alles over kunt vinden.
(Oh en trouwens, mocht je de uitnodiging hebben ontvangen en twijfelen om te gaan, GA. Dit is het teken waarop je hebt gewacht.)
Uitslag
Het zag er gelukkig allemaal goed uit bij Charlie, geen afwijkende cellen. Maar, ze was wel positief bevonden op HPV. Op zich is dat niet zo’n probleem: maar liefst 8 op de 10 mensen hebben een keer HPV in hun leven. En lang niet zoveel mensen krijgen baarmoederhalskanker, dus HPV betekent ook niet dat je sowieso kanker zult krijgen. Maar, het is wel een risicofactor. Gelukkig ruimt het lichaam het virus vanzelf vaak weer op.
Foliumzuur?
Nu had ik het er met Charlie over en ze zei dat ze ergens had gelezen dat ze foliumzuur moest slikken, want “dat zou helpen met HPV opruimen.” Ik wist dit niet en kende foliumzuur eigenlijk vooral als supplement dat je moet slikken als je zwanger wilt worden. (Mocht je hier meer over willen lezen, zie hier de link van het Voedingscentrum.) Foliumzuur is in principe niet schadelijk en je kunt het prima als supplement slikken. Maar, de wetenschapper in mij begon zich toch een beetje af te vragen op welke evidence het gebaseerd was. Waarom werd aangeraden om foliumzuur te slikken? Waarom stond dit advies niet op de website van het bevolkingsonderzoek? Als het zo goed zou helpen, zou het toch zeker wel overal geïmplementeerd zijn? Dan zou toch iedereen dit advies krijgen? Ik ging op onderzoek uit.
Zoektocht
Ik ging naar Google Scholar, de website waar ik eigenlijk altijd mijn zoektochten start. Ik zocht op folic acid en human papilloma virus en review. Een review bundelt de literatuur die voor handen is, vandaar dat ik vaak daar start. Helaas, geen reviews te vinden. Ik haalde review weg en ging weer verder zoeken. Weer niks. Eigenlijk vond ik niet zoveel over dat foliumzuur iets met het virus van doen had. Tot ik op twee studies stuitte: twee cross-sectionele of dwarsdoorsnede onderzoeken (deze en deze). In cross-sectioneel onderzoek kijkt men naar één moment in de tijd en onderzoekt oorzaak en gevolg dus tegelijk. Voor sommige onderzoeken werkt dit prima, maar in sommige onderzoeken heb je hier niks aan. Denk bijvoorbeeld aan onderzoeken naar roken en longkanker. Aangezien longkanker zich pas na jaren roken ontwikkelt, heeft het niet zoveel zin om allemaal mensen te bestuderen die NU roken en NU longkanker hebben. Hiervoor heb je een longitudinaal onderzoek nodig: een onderzoek wat naar een langere periode kijkt.
En goh, wat heeft ook een langdurige blootstelling aan een risicofactor nodig… inderdaad, baarmoederhalskanker. Dus een dwarsdoorsnede onderzoek leek me niet helemaal de juiste benadering hiervoor, maar goed, ik dook verder de artikelen in.
Foliumzuur en baarmoederhalskanker
Lang verhaal kort: de onderzoeken lieten zien dat het foliumzuurgehalte gecorreleerd was aan de prevalentie baarmoederhalskanker. Oftewel: hoe hoger het gehalte foliumzuur, hoe lager het risico op baarmoederhalskanker. Hier zijn eigenlijk twee problemen:
- Dat foliumzuur en baarmoederhalskanker gecorreleerd zijn, betekent nog niet dat het één het ander veroorzaakt. Correlatie is nog geen causaliteit (zie dit artikel als je even opgefrist wilt worden wat dat ook alweer is).
- Wat heeft dit met HPV te maken? Hier wringt ook een beetje de schoen. Het zou een beetje hetzelfde zijn als dat blijkt dat hogere waarden van vitamine D geassocieerd zijn met een lagere kans op longkanker. Ten eerste betekent het niet dat hogere waarden van vitamine D voor een lagere kans op longkanker zorgen (ook hier weer is correlatie nog geen causaliteit). Maar, in het kader van mijn zoektocht, dit betekent al helemaal niet dat vitamine D ervoor zorgt dat je ook stopt met roken.
Later vond ik ook een studie die keek of het nemen van foliumzuur je risico op baarmoederhalskanker verlaagde (namelijk deze), de onderzoekers vonden hierbij geen resultaat.
Conclusie
Dus terug naar Charlie en haar potje foliumzuur. Er zijn dus papers die een associatie laten zien tussen hogere spiegels foliumzuur en een lager risico op baarmoederhalskanker. Zeker een interessant verband wat meer onderzoek vereist, maar a) foliumzuur slikken betekent niet meteen dat je een lagere kans hebt op baarmoederhalskanker en b) er wordt niet aangetoond dat foliumzuur nu helpt met “HPV opruimen”.
(Overigens, het zou best kunnen dat foliumzuur je lichaam ondersteunt met HPV uit je lichaam te verwijderen. Echter, ik probeer je hier te laten zien dat met de huidige literatuur die er nu is je niet kunt adviseren om foliumzuur te slikken als iemand HPV heeft.)
Nou, bedankt voor het luisteren naar mijn spreekbeurt over foliumzuur en uitstrijkjes. Ik hoop dat ik jullie een klein voorbeeld heb kunnen laten zien van hoe nauw het interpreteren van medische literatuur luistert en dat het geven van medisch advies gebaseerd hierop nog niet zo makkelijk is. En zo niet: hopelijk heb ik je ervan kunnen overtuigen dat je even moed moet verzamelen en gewoon net zoals Charlie dat uitstrijkje moet doen. Mag je daarna roze koek eten.
