Hoe publiceer je een wetenschappelijk artikel?
Stap 1: Artikel schrijven
Stel, je bent een wetenschapper en je hebt een briljant idee: ‘Laten we onderzoeken hoe seizoenen invloed kunnen hebben op depressie tijdens de zwangerschap.’ Want, zo blijkt uit de literatuur, daar is nog niet heel veel over bekend. Dus jij en je team gaan aan de slag: jullie verzamelen data, jullie laten er statistiek op los en jullie verwerken alles tot een mooi artikel (of manuscript of paper, betekent allemaal hetzelfde). In dit artikel hebben jullie een antwoord op de onderzoeksvraag kunnen geven. (Spoiler: seizoenen hebben invloed op depressie tijdens de zwangerschap.) Okay, artikel af, check. En nu?
Stap 2: Vakblad kiezen
Nu moet je een vakblad (of journal) kiezen waar je het artikel naar opstuurt in de hoop dat het daarin gepubliceerd zal worden. Het is in de wetenschap altijd de uitdaging om het ‘zo hoog mogelijk weg te zetten’. Je wilt het dus publiceren in een goed blad die veel mensen lezen (en waar veel mensen uit citeren, want dat betekent weer puntjes voor jou als wetenschapper). Bekende voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld Nature en Science. Maar, de concurrentie is hier ontzettend hoog, dus misschien dat je besluit om het naar een blad met iets minder impact te sturen. In ons voorbeeld kan dat een blad zijn dat specifiek onderzoek publiceert op het gebied van zwangerschap, bijvoorbeeld the American Journal of Obstetrics and Gynecology. Het kan ook een blad zijn op het gebied van depressie, zoiets als Psychiatry Research. Je kunt ook iets algemener kiezen, zoals British Medical Journal. Er zijn ontzettend veel bladen en er is altijd wel iets wat goed past bij jouw artikel.
Overigens heb je vaak al voorafgaande aan het schrijven van een artikel gekozen voor een blad, want elk blad heeft zo zijn richtlijnen (die kun je op de website van het blad vinden, vaak vermeld als author guide of author guidelines). Het is bij het schrijven van een artikel dus handig als je deze richtlijnen al van te voren weet.
Wat voor richtlijnen zijn dit zoal? Dat kan echt van alles zijn. Het ene blad wil de regelafstand op 1,5 punt, de ander op 2. Blad x wil dat je refereert met Bais et al. (2020), blad y wil dat je het met cijfers tussen haken doet, blad z wil ook dat je een getal gebruikt, maar dan in superscript. Dan wil het eerste blad dat je aan het begin van het artikel een stuk tekst toevoegt met ‘what do we already know and what does this research add’, een ander wil juist weer bullet points met de belangrijkste conclusies. Sommige bladen accepteren geen case reports (een artikel over één patiënt met bijzondere bevindingen), een ander blad heeft weer een maximale word count van 3000 woorden of juist een maximaal aantal referenties van 100. Dus ja, het is handig als je al van te voren weet aan welke eisen je artikel moet voldoen, want dit later weer aanpassen is echt een gruwel, geloof me. (Maar helaas ontkom je er vaak alsnog niet aan.)
Stap 3: Artikel opsturen
Okay, je hebt een keuze voor een blad gemaakt en je hebt ervoor gezorgd dat het artikel voldoet aan alle author guidelines. Dus nu kan het artikel naar het vakblad. Dit is niet simpelweg een mailtje sturen naar een hoofdredacteur (of editor), maar meestal heeft het blad een systeem waarin je het artikel kan opsturen en waarin je nog allerlei zaken moet toevoegen en afvinken.
Okay, fast forward naar een paar uur later: je hebt een paar extra bakken koffie genomen en je hebt je eindelijk door het systeem heen geworsteld. Je drukt op ‘submit’ en het artikel is de deur uit. Je kan weer uitademen
Stap 4: ALLES MOET OPNIEUW
Je artikel is bij de hoofdredacteur op het bureau terecht gekomen en die besluit dat het artikel misschien wel heel interessant is, maar dat het niet interessant genoeg is voor hun. Of dat het niet passend is, want ze willen liever geen onderzoek dat te maken heeft met zwangerschap. Of insert hier welke reden dan ook. Soms krijg je niet echt een reden. Het is nu eenmaal zo dat wetenschappelijke vakbladen ontzettend veel artikelen krijgen opgestuurd en ze kunnen helaas niet alles accepteren. Soms moeten er gewoon botte keuzes worden gemaakt. Afwijzingen komen daarom ontzettend vaak voor.
Dus ja, je start de volgende dag met goede moed je computer weer op, checkt je mailbox en ziet ‘desk reject’: je artikel is geweigerd. Dus het proces begint weer opnieuw: je gaat weer op zoek naar een ander vakblad waar het artikel misschien wél wordt geaccepteerd. Wat betekent dat je al die aanpassingen weer moet doen voor een ander blad, want ja, andere auteursrichtlijnen.
Stap 5: Peer review
Je hebt het artikel weer naar een ander vakblad gestuurd en het belandt bij een andere hoofdredacteur op het bureau. Deze checkt je abstract (de samenvatting van het artikel) en bedenkt bij zichzelf dat dit best een interessant artikel is. Dus, het artikel gaat voor peer review! Het artikel wordt dan verstuurd naar peers, wetenschappers uit hetzelfde vakgebied, en die gaan het artikel lezen en beoordelen. Ze kijken o.a. naar inhoud, naar de methodologie, de conclusies, de figuren… eigenlijk naar alles. Zij schrijven hun feedback op en brengen verslag uit aan de hoofdredacteur. Dat kan lovend zijn (‘GEWELDIG! Meteen accepteren, niks meer aan doen. Ik wil graag het hoofd van de eerste auteur getatoeëerd.’) of vernietigend (‘Shame. Shame. Shame.’).
Dit proces van peer review moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van wetenschappelijke artikelen zo hoog mogelijk is. Er wordt goed gezocht naar wetenschappers uit het specifieke veld en er kijkt nooit maar één persoon naar het artikel. Maar ja, het is helaas niet een perfect systeem. Het hangt bijvoorbeeld heel erg af van welke reviewer je voor je krijgt. Ik heb wel eens enerzijds hele lovende kritieken gekregen, terwijl de andere reviewer mijn artikel helemaal niks vond. Of het kan zijn dat de ene reviewer vooral methodologisch wat op heeft te merken, terwijl de ander meer naar de inhoud kijkt. Soms heb je een zure reviewer die precies datgene onderzoekt wat jij onderuit hebt gehaald.
Het hele proces is ook niet echt razendsnel. Het kan zomaar een paar maanden duren voordat er genoeg reviewers gevonden zijn en ze naast al hun andere werkzaamheden tijd hebben gevonden voordat ze jouw artikel hebben gecheckt. (Want nee, je krijgt er als reviewer helaas niet voor betaald. Het wordt van jou als wetenschapper verwacht dat je dit soort taken gewoon oppakt.)
Soms worden er alsnog wel eens artikelen gepubliceerd die niet helemaal voldoen aan de standaard. Het proces van peer review is natuurlijk niet perfect. Onderzoekers, reviewers en editors zijn ook maar mensen en soms worden er fouten gemaakt. Het proces van peer review stopt echter niet helemaal na publicatie. Als het artikel gepubliceerd is en lezers merken allerlei rare dingen op, dan kan er ook besloten worden om het artikel terug te trekken. (Maar dit is gelukkig wel zeldzaam.)
Stap 6: Beoordeling
De hoofdredacteur verzamelt de beoordelingen van de reviewers en baseert daar het besluit op. Meestal wordt een artikel niet direct geaccepteerd, maar is er bijna altijd wel iets van een zogeheten revisie. De revisie kan minor of major zijn, oftewel: het manuscript heeft een paar aanpassingen nodig of moet echt compleet op de schop. De hoofdredacteur koppelt dan terug aan de auteurs, op basis van de feedback van de reviewers, dat er nog het één en ander aangepast moet worden. Dit kan tekstueel zijn, bijvoorbeeld dat de conclusies wat te stellig zijn opgeschreven of dat de Engelse taal niet helemaal goed is. Het kan ook methodologisch zijn, dat er bijvoorbeeld nog extra statistische analyses moeten worden gedaan. Eigenlijk kan het van alles zijn: van dat er belangrijke informatie gemist wordt tot aan dat de inleiding beknopter moet. En soms kan je echt geneuzel krijgen van bijvoorbeeld reviewer 2 waar je het écht niet mee eens bent.
Maar, de hoofdredacteur kan ook op basis van de feedback besluiten om het manuscript tóch te weigeren.
Stap 7: Trakteren op werk
Je hebt goed gekeken naar de feedback van de reviewers en je artikel erop aangepast. (Sommige irritante opmerkingen van reviewer 2 heb je niet meegenomen. Side note: je hoeft ook niet alles te accepteren als je het er echt niet mee eens bent. Maar het is wel zaak om dat goed te onderbouwen.)
Je stuurt het artikel weer terug naar de hoofdredacteur en die vindt dat je het artikel voldoende hebt aangepast naar aanleiding van de feedback. Ook de reviewers zijn akkoord. Hoera, je artikel wordt gepubliceerd! Soms moet je hierna nog wat stappen ondernemen, dan blijkt bijvoorbeeld dat toch niet helemaal de kwaliteit van je figuur in orde is, of je moet toch nog even checken of de namen van de auteurs allemaal goed verwerkt zijn (mensen buiten Nederland vinden vooral achternamen als ‘van den Wetenschap’ nog wel eens lastig, laat staan ‘van den Wetenschap-de Schrijver’). Maar, het leeuwenwerk is gedaan.
En ja, dan resteert je enkel nog om te trakteren op werk. En moed te verzamelen voor het publiceren van het volgende artikel.
